Lornetka jest przyrządem optycznym zbudowanym z dwóch lunet połączonych równolegle. Główną funkcja lornetki jest możliwość obserwacji odległych obiektów obojgiem oczu. Konstrukcja optyczna lornetki daje obraz prosty tzn., nie odwrócony do góry nogami. Zaletą lornetki w porównaniu z lunetą o takim samym obiektywie jest większa jasność, rozdzielczość oraz plastyczność obrazu.

Lornetka, jako układ równoległych lunet składa się z dwóch obiektywów (układ soczewek skierowany w stronę obserwowanego obiektu) oraz dwóch okularów (układ soczewek doprowadzający obraz do oka). Pomiędzy nimi w korpusie lornetki jest układ pryzmatów zapewniający prosty obraz. Prawa i lewa strona lornetki są połączone. Z reguły w miejscu złączenia obu stron (osi) lornetki znajduje się mechanizm regulacji ostrości.

W zależności od budowy wyróżniamy dwa najpopularniejsze typy lornetek: porropryzmatyczne i dachowopryzmatyczne. Podstawową różnica jest ułożenie obiektywów względem okularów. W lornetkach porro (patrz rys. 1) obiektywy są rozmieszczone szerzej niż okulary, a w lornetkach dachowych (rys. 2) obiektywy są ustawione na wprost okularów.

Podstawowe parametry lornetki to powiększenie i średnica obiektywów (przedstawiane razem) oraz pole widzenia.

Powiększenie oraz średnica obiektywów są przedstawiane jako dwie liczby oddzielone znakiem „x”, np. 10x50. Pierwsza liczba oznacza powiększenie, a druga średnicę obiektywów (wyrażona w milimetrach). Lornetki o zmiennym powiększeniu zakres powiększeń mają oddzielony myślnikiem, np. 8-20.

Pole widzenia lornetki może być przedstawione dwojako: w stopniach lub w metrach w odniesieniu do danej odległości. Pole widzenia wyrażone w stopniach oznacza kąt widzenia, z jakim prowadzimy obserwacje. Pole widzenia wyrażone w metrach oznacza długość wycinka horyzontu, jaki jesteśmy w stanie zobaczyć na danej odległości (najczęściej jest to 100 lub 1000 metrów). Często na lornetkach produkowanych za granicą pole widzenia jest oznaczane skrótem FOV (z ang. field of view).

Prawidłowe ustawienie lornetki polega na ustawieniu odpowiedniego rozstawu okularów oraz ustawieniu ostrości.

W celu ustawienia odległości rozstawu okularów uchwyć korpus lornetki, a następnie dobierz kąt zgięcia, aby uzyskać obraz tworzący jedno koło (kąt ustawienia dla Twoich oczu odczytaj na skali umieszczonej na osi lornetki i ew. zanotuj do późniejszego wykorzystania).

Jeśli Twoja lornetka jest wyposażona w centralną regulacją ostrości zamknij prawe oko i patrząc przez lewy okular ustaw ostrość wykorzystując centralne pokrętło regulacji ostrości. Otwórz prawe oko i zamknij lewe. Wykorzystując regulację ostrości znajdującą się na prawym okularze, ustaw ostry obraz (wartość ustawienia dla Twoich oczu odczytaj na skali umieszczonej na okularze lornetki i ew. zanotuj do późniejszego wykorzystania). Ostrość na obu okularach jest teraz ustawiona względem siebie, dzięki czemu dalsze korekcje ostrości przy obserwacjach można prowadzić wykorzystując tylko centralne pokrętło regulacji ostrości lornetki.

W przypadku lornetek z indywidualną regulacją ostrości zamknij jedno oko i wykorzystując pokrętło ostrości na okularze, przez który spoglądasz ustaw ostry obraz. Następnie w analogiczny sposób ustaw ostrość dla drugiego oka. Zmieniając dystans obserwowanego obiektu należy ponownie ustawić ostrość dla obu torów optycznych według punktów 1 i 2.

Większość lornetek posiada regulowane lub składane muszle oczne okularów przystosowane do obserwacji przez osoby noszące okulary. Jeśli Twoja lornetka posiada gumowe osłonki złóż je zaginając w dół, uzyskując w ten sposób pełne pole widzenia. Jeśli Twoja lornetka posiada wykręcane osłonki muszli ocznych okularów (Twist-up Eyecups) złóż obrotowe osłonki przekręcając je w prawo, uzyskując w ten sposób pełne pole widzenia.

Jeżeli Twoja lornetka jest wodoszczelna oznacza to, że jest ona wypełniona azotem i uszczelniona przeciwko dostawaniu się do środka pary wodnej i innych zanieczyszczeń. Jednak pamiętaj, że może ona przebywać w wodzie max. 15 min. na głębokości 1m.

Mgłoodporność jest funkcją podobną do wodoszczelności. Oznacza to, że lornetka jest wypełniona azotem i uszczelniona przeciwko dostawaniu się do środka pary wodnej z powietrza o dużej wilgotności, jak i innych zanieczyszczeń. Mgłoodporność nie oznacza właściwości lornetki polegającej na rozpraszaniu lub patrzeniu poprzez mgłę tak, jak przy przejrzystym powietrzu.

Wypełnienie lornetki azotem gwarantuje, że nie zaparuje ona od wewnątrz podczas trudnych warunków atmosferycznych (duża wilgotność powietrza, mgła, deszcz, śnieg) oraz przy gwałtownych zmianach temperatury (wyjście z ciepłego pomieszczenia, wnętrza samochodu na mróz). Azot zwiększa niezawodność i zwiększa prawdopodobieństwo, że sprzęt nie zawiedzie Cię, gdy akurat najbardziej będziesz go potrzebować.